Aquarel van de begraafplaats door Hans Duivenvoorden (zie ook: links/literatuur)

Nieuws

DE LINDENLAAN OP BELVEDERE

Het bestuur bezocht op 21 september ’24 het landgoed Belvedere , dat grenst aan de spoorlijn in Overveen. Een van de bewoners had ons verteld dat zich op het terrein een oude Lindenlaan bevindt, die vroeger naar de Joodse Begraafplaats leidde. De bomen en de verharde weg zijn nog gedeeltelijk intact.

OPEN MONUMENTENDAG 2024

De Open Monumentendag op zondag 15 september 2024 trok 121 bezoekers, die desgewenst werden rondgeleid door een van de bestuursleden en veel vragen stelden. Men wil altijd weten wat de open gespreide handen op een grafsteen voorstellen – daar ligt een Cohen begraven, afstammeling van de Kohanim, de priesters uit de Tempel die de zegening uitspreken. Ook de kan van de Levieten roept vragen op. Zij waren de Tempeldienaars die de handen wasten van de Kohanim na de (dieren)offers. We moeten ook vaak de Hebreeuwse data op de stenen uitleggen. Daar is tegenwoordig een app voor om terug te rekenen naar ‘onze’ jaartelling.

Winterklaar

Op 6 november 2023 hebben bestuursleden de begraafplaats weer opgeruimd. De graven zijn van onkruid ontdaan. We zagen dat er veel vochtplekken op de muur van het metaheerhuisje zijn gekomen. Daar wordt komende tijd aandacht aan besteed.

Afbeelding van Rabbijn Graanboom te koop

Deze afbeelding van Izak Graanboom, de rabbijn van de Neie Kille, staat op een kaart die te koop is in het Joods Museum in Amsterdam. Het is een wassculptuur in houten lijst uit ca. 1800 in particulier bezit. Het boek dat erbij staat is het joods-wettelijk/ethisch werk dat hij schreef: Zera Jitschak (het zaad = nageslacht van Izak).
Dat zijn ook de eerste twee woorden op de eerste pagina (aan de rechterkant). Verder staat er dikgedrukt: Amoed Hatora. Ve-amoed ha-avoda. Ve-amoed Gemiloet Chasadiem, dat zich vrij laat vertalen als: De pijler Tora, de pijler dienstbaarheid [aan God] en de pijler liefdadigheid. De vermoedelijke tekst die daaraan voorafgaat (onleesbaar) zal zijn ontleend aan de Joodse wijsgeer Shimon haTzaddik (Simon de Rechtvaardige) die deze gedachte voor het eerst uitsprak: ‘De wereld steunt op drie pijlers: Tora, dienstbaarheid aan God en goede daden/liefdadigheid’ (Spreuken der Vaderen 1:2).

De Open Monumentendag op zondag 10 september 2023 werd ondanks de warmte en de file naar Zandvoort toch nog door 43 mensen bezocht.

Het metaheerhuisje (waar vroeger de overledenen ritueel werden gewassen) is in juni ’23 opnieuw geschilderd.
Op 1 mei 2023 hebben bestuursleden weer een middag opgeruimd, temidden van bloeiende viooltjes, paardebloemen en andere voorjaarsbloeiers. Op de graven werd onkruid gewied, klimop werd uit de bomen gehaald en afgewaaide takken verwijderd. Het afval wordt opgehaald door de gemeente. Tegelijkertijd was de firma BamBam bezig met het restaureren van de kapotte zerken. Stukken steen worden aan elkaar gelijmd en vastgezet. We vonden ook een grafzerk onder letterlijk ‘de groene zoden’. Aan wie deze behoort zoeken we nog uit.
In het Bloemendaals Nieuwsblad van 7 december 2022 staat het verheugende nieuws dat de gemeente Bloemendaal de begraafplaats een subsidie heeft toegekend van €10.500 voor de restauratie van 38 grafzerken met cultureel-historische waarde.
Zondag 11 september 2022 was de begraafplaats open tijdens de Open Monumentendagen.

Er kwamen 143 bezoekers, met veel vragen, o.a. over de Hebreeuwse jaartelling op de graven. Die begint volgens de traditie met de schepping van de wereld, nu 5783 jaar geleden. Omrekenen kan gemakkelijk: https://www.genealogieonline.nl/naslag/kalender/.

Een pienter jongetje had gezien dat de graven allemaal in dezelfde richting liggen, namelijk naar het oosten. Dat is richting Jeruzalem, zodat de doden kunnen opstaan als de Messias komt, zegt de overlevering.

Voor donateurs was er een speciale middag op zondag 18 september 2022. Voorzitter Ellen Schrijver hield een interessante speech over de geschiedenis van de begraafplaats en de verschillende restauratie werkzaamheden.
Speech voorzitter Ellen Schrijver 18-9-2022 Donateursmiddag JBO
Daarna was er een optreden het cabaret Kwatsch van David Simon en Menno van der Reis.

Cabaret Kwatsch — David Simon en Menno van der Reis van cabaret Kwatsch

Nieuwe donateurs zijn welkom! Opgave via het formulier. Donaties via:

NL 77 ABNA 0811828743 ten name van Stichting tot Instandhouding van de Joodse Begraafplaats te Overveen.

Tijdens een particuliere rondleiding vertelde de buurman van de begraafplaats dat er vroeger een lindenlaan naar de begraafplaats leidde. Die bestaat nog altijd, maar stopt nu bij de spoorlijn Haarlem-Zandvoort, die in 1881 werd aangelegd.

De lindenlaan

Rondleidingen op de 1e zondag van de maand om 12 uur. Er zijn rondleidingen mogelijk op aanvraag. Opgave: https://www.joodsebegraafplaatsoverveen.nl/bezoek. Een vrijwillige bijdrage wordt op prijs gesteld.
Restauratie graven. De graven van rabbijn Graanboom, de heer en mevrouw L.E. Visser en dat van D.E. Lioni zijn in juli 2020 ingrijpend gerestaureerd. Zie hier een geïllustreerd verslag van de restauratie.
Helpt u mee om nog meer restauraties van graven mogelijk te maken? Wordt dan donateur. Opgeven via: m.saveur@planet.nl of info@joodsebegraafplaatsoverveen.nl.
Er is ook een crowdfunding project gestart voor de begraafplaats, zie hier.
De grafteksten ontcijferd en vertaald. Barend Elburg, woonachtig in Herzlia, Israel heeft als een van de vrijwilligers, die al jaren deelneemt aan het project Het Stenen Archief, alle Hebreeuwse teksten op de graven vertaald en waar nodig noten erbij geplaatst (bijv. een verwijzing naar een aangehaald Bijbelvers e.d.) . Het bewerken is enige jaren geleden begonnen en dit grote project is nu afgerond. Zie hier https://www.stenenarchief.nl/hsa_completed/hsa_completed_list.php?q=(cemetery~equals~Overveen)
In het Haarlems Dagblad van 2 september 2021 stond ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van de Zeeweg een aardig artikel over de begraafplaats van Arthur de Mijttenaere: Artikel Haarlems Dagblad 2 sept 2021-kl
In het zomernummer van het magazine ‘Ons Bloemendaal’ in 2020 staat een artikel van Paulanha van den Berg-Diamant over het graf van David Eliazer Lioni, de enige Bloemendaler op de begraafplaats: zie het artikel. Volgens John Lioni (75 jaar), de kleinzoon van David Eliazer Lioni, is de foto op de voorkant genomen op een strand in België. Zijn grootvader heeft het hele huis aan de Rijperweg 1 indertijd verbreed met ruim een meter. Zijn grootmoeder Margaretha Jungblut is joods geworden voor haar echtgenoot. Zij hadden een goed huwelijk samen, ondanks 24 jaar verschil in leeftijd. Hij reisde dagelijks derde klas met de trein naar Amsterdam, omdat hij niet gratis een duur juridisch advies aan bekenden wilde geven. De chauffeur bracht hem wel per auto naar station Haarlem. Het is onbekend waarom D.E. Lioni in Overveen is begraven, terwijl zijn hele familie op de joodse begraafplaats in Muiderberg ligt. Toen zijn grootmoeder in 1978 begraven werd, was de begraafplaats een jungle, volgens haar kleinzoon.
Op Jonet staat een mooi geïllustreerd overzicht van de geschiedenis van de begraafplaats, geschreven door bestuurslid David Serphos, zie hier.
Het interessante boekje over de begraafplaats, geschreven door Jaap Meijer en Jet Slagter, ‘Versteend Verleden, de joodse begraafplaats te Overveen’ (De Vrieseborch, Haarlem, 1983) is hieronder te lezen. Zie Geschiedenis.

Joodse Begraafplaats

Verscholen in het groen ligt aan de Tetterodeweg in Overveen een schilderachtige oude begraafplaats met een interessante geschiedenis. Lees meer

Geschiedenis

De Joodse Begraafplaats aan de Tetterodeweg, vlakbij station Overveen, heeft een bijzondere geschiedenis. In 1797 werd hij gesticht door de Neie Kille (‘Nieuwe Gemeente’), een joodse gemeente die zich had afgescheiden van de Amsterdamse Hoogduitse Joodse Gemeente onder de naam Adath Jeschurun (gemeente van Jeshurun). Lees meer